Jaxa RPG, czyli jak uczniowie z Miechowa zostali Mistrzami Gry?
W mojej pracy nad projektami edukacyjnymi, czy to tworząc gry planszowe, terenowe, czy fabularne, zawsze kluczowi są odbiorcy – uczniowie, gracze, nauczyciele, muzealnicy, zwiedzający. To oni uczestniczą w lekcjach, warsztatach, rozgrywkach. Na koniec każdego przedsięwzięcia mogę z satysfakcją stwierdzić, że wzięli udział w czymś wartościowym, rozwijającym ich kompetencje i poszerzającym horyzonty. Jednakże, zbyt często pozostają oni jedynie odbiorcami przygotowanych przez nas treści, nawet najbardziej wciągających.
Od kilku lat projektuję działania, w których uczestnicy mają szansę na fundamentalną przemianę – z odbiorców treści stają się aktywnymi twórcami i popularyzatorami. Z gracza przechodzą do roli projektanta gry i strażnika pamięci. Doskonałym przykładem tej metody jest projekt „Jaxa RPG – projekt edukacyjny w 860. rocznicę sprowadzenia Bożogrobców do Polski„, zrealizowany w 2023 roku we współpracy z Muzeum Ziemi Miechowskiej.
Od kilku lat projektuję działania, w których uczestnicy mają szansę na fundamentalną przemianę – z odbiorców treści stają się aktywnymi twórcami i popularyzatorami. Z gracza przechodzą do roli projektanta gry i strażnika pamięci. Doskonałym przykładem tej metody jest projekt „Jaxa RPG – projekt edukacyjny w 860. rocznicę sprowadzenia Bożogrobców do Polski„, zrealizowany w 2023 roku we współpracy z Muzeum Ziemi Miechowskiej.
Prolog: zaczęło się od Ossendowskiego
Pierwszym eksperymentem był projekt realizowany w stowarzyszeniu Pospolite Ruszenie w drugiej połowie 2022 roku, poświęcony Ferdynandowi Ossendowskiemu. Zaprosiliśmy wówczas uczniów z miechowskiej szkoły podstawowej do świata gier fabularnych. Najpierw zagrali – po raz pierwszy w swoim życiu – w grę RPG, której scenariusz oparliśmy na wątkach z biografii Ossendowskiego. Kilkugodzinna rozgrywka musiała być niezwykle wciągająca, ponieważ wszyscy gracze z entuzjazmem zapisali się na 25-godzinny kurs projektowania własnych scenariuszy RPG.
Przez dwa intensywne miesiące, pracując stacjonarnie i zdalnie, około 15 uczniów rozwijało swoje pomysły, czerpiąc inspirację z twórczości Ossendowskiego. W zespołach tworzyli fabułę, unikalne lokacje, barwne postacie niezależne, a przede wszystkim bohaterów graczy, w których mieli wcielić się ich rówieśnicy. Po serii testowych rozgrywek nadszedł czas na premierę ich dzieł. Gry fabularne wymagają Mistrza Gry – osoby prowadzącej narrację i czuwającej nad przebiegiem sesji. Tę rolę z pasją przejęli od nas sami uczestnicy kursu – trzynasto- i czternastolatkowie, którzy poprowadzili stworzone przez siebie scenariusze dla swoich kolegów i koleżanek. Już wtedy z zadowoleniem obserwowaliśmy, jak odbiorcy stają się twórcami i liderami.
Przez dwa intensywne miesiące, pracując stacjonarnie i zdalnie, około 15 uczniów rozwijało swoje pomysły, czerpiąc inspirację z twórczości Ossendowskiego. W zespołach tworzyli fabułę, unikalne lokacje, barwne postacie niezależne, a przede wszystkim bohaterów graczy, w których mieli wcielić się ich rówieśnicy. Po serii testowych rozgrywek nadszedł czas na premierę ich dzieł. Gry fabularne wymagają Mistrza Gry – osoby prowadzącej narrację i czuwającej nad przebiegiem sesji. Tę rolę z pasją przejęli od nas sami uczestnicy kursu – trzynasto- i czternastolatkowie, którzy poprowadzili stworzone przez siebie scenariusze dla swoich kolegów i koleżanek. Już wtedy z zadowoleniem obserwowaliśmy, jak odbiorcy stają się twórcami i liderami.
Historia oczami czternastolatków
Rok później Muzeum Ziemi Miechowskiej postanowiło pójść o krok dalej i wydać własną grę fabularną. Rok 2023 był wyjątkowy dla Miechowa, obchodzono bowiem 860. rocznicę sprowadzenia zakonu bożogrobców z Jerozolimy. Wykorzystując tę okazję, pomogliśmy przygotować projekt, który w swoje działania zaangażował szerokie grono odbiorców, dając im jednocześnie przestrzeń do twórczego rozwoju.
Z jednej strony, w wyniku naszej pracy powstał kompletny podręcznik do gry fabularnej „Jaxa RPG” w formie PDF, zawierający opis krain, przez które podróżują pielgrzymi i rycerze, zasady tworzenia postaci oraz mechanikę gry. Całość została napisana atrakcyjnym językiem i zilustrowana przez moją żonę – Urszulę Wronę. Z drugiej strony, ponownie zorganizowaliśmy kurs pisania scenariuszy. Tym razem tematem były fascynujące przygody polskich krzyżowców w Ziemi Świętej w epoce krucjat. Uczestnicy kursu musieli sięgnąć po literaturę historyczną i beletrystykę, aby pogłębić swoją wiedzę i rozbudzić wyobraźnię. Zapoznali się więc z powieściami Zofii Kossak-Szczuckiej, Jana Dobraczyńskiego czy Jerzego Andrzejewskiego. Podczas warsztatów ćwiczyli zarówno konstruowanie narracji, kreowanie postaci z krwi i kości, stawianie ich przed trudnymi wyborami, opisywanie świata gry, prezentowanie lokacji jak i wprawiali się w role mistrzów gry, zwanych w naszym podręczniku – Minstrelami Gry. Ćwiczyli więc modulowanie głosu, budowanie napięcia i zarządzanie testami graczy.
Z jednej strony, w wyniku naszej pracy powstał kompletny podręcznik do gry fabularnej „Jaxa RPG” w formie PDF, zawierający opis krain, przez które podróżują pielgrzymi i rycerze, zasady tworzenia postaci oraz mechanikę gry. Całość została napisana atrakcyjnym językiem i zilustrowana przez moją żonę – Urszulę Wronę. Z drugiej strony, ponownie zorganizowaliśmy kurs pisania scenariuszy. Tym razem tematem były fascynujące przygody polskich krzyżowców w Ziemi Świętej w epoce krucjat. Uczestnicy kursu musieli sięgnąć po literaturę historyczną i beletrystykę, aby pogłębić swoją wiedzę i rozbudzić wyobraźnię. Zapoznali się więc z powieściami Zofii Kossak-Szczuckiej, Jana Dobraczyńskiego czy Jerzego Andrzejewskiego. Podczas warsztatów ćwiczyli zarówno konstruowanie narracji, kreowanie postaci z krwi i kości, stawianie ich przed trudnymi wyborami, opisywanie świata gry, prezentowanie lokacji jak i wprawiali się w role mistrzów gry, zwanych w naszym podręczniku – Minstrelami Gry. Ćwiczyli więc modulowanie głosu, budowanie napięcia i zarządzanie testami graczy.
Moc przemiany: od gracza do lidera
Z nowo zdobytymi umiejętnościami i pewnością siebie, absolwenci kursu zaprosili swoich rówieśników do wspólnej gry. Zdecydowana większość z nich nigdy wcześniej nie miała styczności z RPG. W klimatycznych wnętrzach klasztoru bożogrobców w Miechowie kilkudziesięciu młodych graczy prowadziło swoich bohaterów przez piaski Egiptu, komnaty zamku Lusignanów na Cyprze i ruiny starożytnej Petry w Zajordanii. A to wszystko dzięki odwadze i kreatywności uczestników naszego kursu. Zwieńczeniem tego “Dnia Jaxy” był koncert mistrza Jacka Kowalskiego, który wraz z zespołem zaśpiewał oryginalne pieśni krzyżowców.
W ten sposób, po kilku miesiącach intensywnej pracy, młodzi ludzie nie tylko sami zagrali w grę fabularną, ale również wcielili się w rolę Minstrelów Gry, prowadząc sesje dla kolejnych uczestników. Stali się badaczami historii, pisarzami, projektantami, testerami i ostatecznie – prowadzącymi, których śmiało można porównać do reżyserów teatralnych czy gawędziarzy snujących fascynujące opowieści.
W ten sposób, po kilku miesiącach intensywnej pracy, młodzi ludzie nie tylko sami zagrali w grę fabularną, ale również wcielili się w rolę Minstrelów Gry, prowadząc sesje dla kolejnych uczestników. Stali się badaczami historii, pisarzami, projektantami, testerami i ostatecznie – prowadzącymi, których śmiało można porównać do reżyserów teatralnych czy gawędziarzy snujących fascynujące opowieści.
Niezaprzeczalną zaletą takiego podejścia edukacyjnego jest wielowymiarowy rozwój uczestników. Proces tworzenia własnego scenariusza RPG angażuje uczniów na wielu płaszczyznach. Stają się aktywnymi badaczami tematu, poszukując informacji i inspiracji w materiałach źródłowych i literaturze. Rozwijają umiejętności pisarskie i narracyjne, konstruując fabułę, dialogi i opisy świata gry. Pracując w zespole, uczą się współpracy i komunikacji, dzieląc zadania i negocjując pomysły. Samo prowadzenie sesji RPG przed rówieśnikami to doskonałe ćwiczenie umiejętności liderskich, improwizacji, publicznego występowania i radzenia sobie z nieprzewidzianymi sytuacjami. Wcielając się w rolę Minstrela Gry, uczniowie rozwijają empatię i zdolność do wcielania się w różne perspektywy, a także uczą się zarządzać grupą i utrzymywać zaangażowanie innych. Ta unikalna ścieżka edukacyjna wykracza daleko poza tradycyjne metody nauczania, oferując uczniom możliwość zdobycia praktycznych umiejętności i doświadczeń, które będą cenne w ich dalszym życiu.
„Jaxa RPG” nagrodzony!
O tym, że projekt „Jaxa RPG” odniósł prawdziwy sukces, świadczą nie tylko entuzjastyczne opinie uczestników, ale przede wszystkim prestiżowe wyróżnienie w ogólnopolskim plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku 2023 Muzeum Historii Polski. To dowód na to, że oddanie inicjatywy w ręce odbiorców i pozwolenie im stać się twórcami przynosi nie tylko wartość edukacyjną i rozwojową, ale również może zaowocować projektem o szerokim oddźwięku i uznaniu.
Każdy z Was może przenieść się do tajemniczego Zamorza, krainy dzielnych rycerzy i religijnych cudów. Nasz podręcznik można pobrać bezpłatnie ze strony Muzeum Ziemi Miechowskiej.